Gepubliceeerd op: 06/10/2018
Deliveroo: #MeTooZelfstandige?
Platformen zoals Uber en Deliveroo doen overal ter wereld grenzen vervagen. Zij gelden als disruptief. De maaltijdbezorgers van Deliveroo werken onder een zelfstandig statuut. De vraag of Deliveroo zelfstandige maaltijdbezorgers kan inzetten, zorgt echter voor heel wat commotie, ook in het buitenland. Op 23 juli 2018 oordeelde de kantonrechter te Amsterdam dat er geen schijnzelfstandigheid is in de relatie met Deliveroo. De overeenkomst die een bezorger sloot met Deliveroo als zzp'er geldt niet als arbeidscontract.
Werknemer versus zelfstandige
Zowel in Nederland als in België worden werknemers beter beschermd dan zelfstandigen, omdat zelfstandigen niet onder de meer beschermende bepalingen van het arbeidsrecht vallen. Volgens de Nederlandse bezorger zou Deliveroo deze meer verregaande bescherming, en dus ook de extra regulering, proberen te ontlopen door haar bezorgers te kwalificeren als zelfstandigen. Daardoor zou Deliveroo onder meer de ontslagbescherming die werknemers genieten kunnen ontwijken.
Oordeel van de Nederlandse kantonrechter
Op 23 juli 2018 besloot de kantonrechter te Amsterdam om de overeenkomst tussen Deliveroo en haar bezorger niet te herkwalificeren tot een arbeidsovereenkomst (6622665 CV EXPL 18-2673). De maaltijdbezorger blijft dus onder het statuut van zzp-er (zelfstandige zonder personeel) tewerkgesteld. De Nederlandse rechtbank hield in haar oordeel rekening met twee elementen.
Ten eerste nam de rechter de intentie van de partijen in aanmerking. Partijen hebben immers de vrije keuze een overeenkomst te sluiten onder het statuut van werknemer of zelfstandige. De kwalificatie van de partijen is niet bindend voor een rechter, maar de Nederlandse rechter hechtte toch groot belang aan de intentie van de partijen. Uit de overeenkomst bleek duidelijk dat de bezorger niet onder het statuut van werknemer aan de slag zou gaan.
Ten tweede analyseerde de rechter de uitvoering van de overeenkomst, aangezien de feitelijke omstandigheden, in zo goed als alle Europese rechtsstelsels, voorrang hebben op de kwalificatie die partijen zelf geven aan hun overeenkomst. Zo hield de rechter rekening met het feit of de bezorger mag bepalen of hij werkt, wanneer hij werkt en of het is toegestaan om opdrachten te weigeren. Andere belangrijke criteria waren onder meer: de bezorgers kunnen vrij hun fietsroute bepalen, kunnen zelf hun kledij kiezen, kunnen ook voor concurrenten prestaties verrichten en mogen zich laten vervangen bij het uitvoeren van de overeengekomen prestaties.
De elementen waarmee de Nederlandse kantonrechter hield, gelden ook in de Belgische Arbeidsrelatiewet.
Oordeel Belgische Administratieve Commissie ter regeling van de arbeidsrelatie
Eerder dit jaar diende een Belgische maaltijdbezorger van Deliveroo een verzoek in bij de Administratieve Commissie ter regeling van de Arbeidsrelatie (CAR). In tegenstelling tot het besluit van de Nederlandse rechter, oordeelde de CAR op 9 maart 2018 dat de verhouding tussen Deliveroo en haar bezorgers moet worden gekwalificeerd als een arbeidsverhouding.
De Belgische Arbeidsrelatiewet beschikt over criteria om te bepalen of een overeenkomst moet worden beschouwd als een arbeidsovereenkomst of een aannemingsovereenkomst. Onder die criteria valt ook de mogelijkheid om hiërarchische controle uit te oefenen, wat voor de CAR de basis is om te oordelen dat de maaltijdbezorgers van Deliveroo worden tewerkgesteld op grond van een arbeidsovereenkomst. De conclusie is echter niet bindend en beperkt tot het concrete individuele geval. Deliveroo beschouwt haar maaltijdbezorgers voor het merendeel nog steeds als zelfstandigen. Wordt dus vervolgd.